چكيده
با همه تلاش پيامبران الهي و انسانهای وارسته در جهت همزيستي مسالمتآميز هنوز هم جنگ به عنوان يکی از روابط اجتنابناپذير بشری خودنمائي ميكند به گونهای که جهان امروز شاهد جنگها و نبردهايي در گوشه و کنار اين دنيا ميباشد.مباحث و موضوعات مربوط به جنگ از مهمترين چالشهای امروزين به حساب میآيد و نهادهای حقوق بشری و بشردوستانه به همراه مردمانی صلح دوست در پی کمتر شدن جنگ و يا حداقل کاهش اثرات منفی ناشی از آن ميباشند.
يکي از پيآمدها و پديدههای جنگ، اسرای جنگی ميباشند که شناختن، شناسايي، ترويج و گسترش حقوق اسرای جنگی بسيار اهميت دارد.از سوی ديگر اسلام به عنوان دينی جامع وکامل تبيينکننده و تنظيمکنندة روابط از جمله ميان فرد و خداوند و ميان افراد با یکدیگر ميباشد و هر چند انسانها را به «حکمت» و «موعظه حسنه» تشويق مينمايد اما در مورد ساحت جنگ و پديدههای مربوط به آن ساکت ننشسته است.
آموزههای اسلامی در پرتو تعاليم معصومين - عليهم السلام- و با تأکيد فراوان بر کرامت ذاتی و حيثيت انسانی قواعد و مقررات شايستهای را برای جنگ و مسائل آن ارائه داده است. رفتار با احسان و احترام؛ ممنوعيت کشتن اسراء؛ حمايت از کودکان، زنان، سالخوردگان و...، حق خوراک، پوشاک، مکان مناسب، حق معالجه و بهداشت، منع بيگاری، منع تخلية اطلاعاتی و... از جمله حقوق اسيران جنگی و از وظايف دولت اسيرگيرنده محسوب ميشود که در تعاليم اسلامی آمده است.
در اين مقاله سعی شده است تا پس از شناسايی و معرفی اين حقوق در آموزههای اسلامی، جايگاه آنها در کنوانسيون سوم ژنو راجع به معامله با اسيران جنگی مشخص گردد.
سابقه زمانی، رحمت و رأفت گستردهتر اسلام نسبت به اسراء و تأکيد بيشتر بر حفظ کرامت و حيثيت انسانی از جمله امتيازات تعاليم اسلامی در مورد اسرای جنگی نسبت به کنوانسيون مزبور ميباشد.